Κλινικές μελέτες & έρευνες

Μαζοκοπάκης Η, Σταράκης I, Παπαδομανωλάκη M, Μαυροειδή N, Γανωτάκης Ε.

ΠΗΓΗ:
Παθολογική Κλινική, Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης και Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Ηρακλείου και Πατρών, Ελλάδα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Η σπειρουλίνα (Arthrospira platensis) είναι ένας βρώσιμος κυανο-πράσινος νηματώδης φωτοσυνθετικός μικροοργανισμός που ανήκει στα κυανοβακτήρια και χρησιμοποιείται ως διατροφικό συμπλήρωμα.

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Η αξιολόγηση της επίδρασης χορήγησης Spirulina στο λιπιδαιμικό προφίλ νεοδιαγνωσθέντων δυσλιπιδαιμικών ασθενών της Κρήτης (Ελλάδα) και η τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητά της ως πιθανή εναλλακτική θεραπεία για την αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΙ:
Πενήντα δύο ενήλικοι ασθενείς από την Κρήτη (32 άνδρες και 20 γυναίκες) ενδιάμεσης ηλικίας 47 (διακύμανση 37-61) ετών, με πρόσφατα διαγνωσμένη δυσλιπιδαιμία, κατανάλωσαν από το στόμα 1g σπειρουλίνας (ελληνικής παραγωγής) ημερησίως για 12 εβδομάδες. Το πλήρες λιπιδαιμικό προφίλ των ασθενών προσδιορίστηκε σε δείγματα αίματος μετά από νηστεία, στην έναρξη και στο τέλος της περιόδου της μελέτης. Ανθρωπομετρικές μετρήσεις όπως η συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση, το ύψος, το βάρος και ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) καταγράφηκαν επίσης. Η δοκιμασία paired t-test χρησιμοποιήθηκε για τη στατιστική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
Στο τέλος της τρίμηνης παρέμβασης, η μέση τιμή των επιπέδων των τριγλυκεριδίων (TG), της χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL-C), της ολικής χοληστερόλης (TC), της μη υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (non-HDL-C) και τα επίπεδα του αθηρωματικού δείκτη (TC/HDL-C) μειώθηκαν σημαντικά: 16.3% (p <0.0001), 10.1 % (p <0.0001), 8,9% (p <0.0001), 10.8% (p <0.0001) και 11.5% (p = 0.0006), αντιστοίχως, ενώ η μέση τιμή των επιπέδων της HDL-C δεν αυξήθηκαν σημαντικά (3.5%). Η αρτηριακή πίεση, το σωματικό βάρος και ο ΔΜΣ παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
Η καθημερινή χορήγηση μικρής δόσης (1g) σπειρουλίνας έχει ισχυρές υπολιπιδαιμικές δράσεις σε δυσλιπιδαιμικούς ασθενείς της Κρήτης, ειδικά στα επίπεδα των τριγλυκεριδίων (TG).

Αυτό το άρθρο είναι προστατευμένο από πνευματικά δικαιώματα. Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται⁴⁸.

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την κλινική μελέτη εδώ.

Μαζοκοπάκης ΕΕ, Στρατάκης ΙΚ., Παπαδομανωλάκη ΜΓ, Μαυροειδή ΝΓ, Γανωτάκης ΕΣ.

ΠΗΓΗ:
Ναυτικό Νοσοκομείο Κρήτης, Χανιά; Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου; Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά, Ελλάδα

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Μια πιλοτική μελέτη για τις επιδράσεις της σπιρουλίνας (Arthrospira platensis) πάνω σε Κρητικούς ασθενής με μη-αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFLD) . Η σπιρουλίνα είναι ένα νηματοειδές κυανοβακτήριο συμπληρωματικής διατροφής.

ΜΕΘΟΔΟΣ:
Δόθηκε ημερησίως και για έξι μήνες σε 15 ενήλικους Κρητικούς, με μέσο όρο ηλικίας 48 (από 29-62 ετών) και με NAFLD, 6g σπιρουλίνας δια στόματος (ελληνικής παραγωγής). Ανθρωπομετρικές μετρήσεις όπως (ύψος, βάρος, διάμετρος μέσης), συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση, πλήρης αιματολογικές εξετάσεις, βιοχημική αξιολόγηση, αξιολόγηση δείκτη μοντέλου ομοιόστασης για την αντίσταση σε ινσουλίνη (HOMA-IR) , ποιότητα ζωής σχετιζόμενη με την υγεία και καταγραφή μετρήσεων υπερήχων της κοιλιακής χώρας πριν και μετά τη λήψη στης σπιρουλίνας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
Στο τέλος της 6μηνης παρέμβασης, η μέση τιμή των επιπέδων της ασπαρτικής αμινοτρανσφεράσης , αμινοτρανσφεράση αλανίνης, γ-γλουταμυλτρανσφεράση, τρυγλυκερίδια, χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεινη χοληστερόλης, συνολική χοληστερόλη και η αναλογία της χοληστερόλη προς την πυκνότητα της λιποπρωτείνης χοληστερόλης ήταν σημαντικά μειωμένη : 38.5%. 37.5%, 26.7%, 24.8%, 9.6%, 9.1% και 13.5% αντίστοιχα. Η μέση τιμή της πυκνότητας λιποπρωτείνης-χοληστερόλης και αιμοσφαιρίνης ήταν σημαντικά αυξημένη : 4.2% και 4.1% αντίστοιχα. Η σπιρουλίνα βοήθησε επίσης στην σημαντική μείωση βάρους και HOMA-IR (8.1% και 19.6% αντιστοίχως) καθώς και σημαντική καλυτέρευση της υγείας και ποιότητας ζωής. Καμία αλλαγή δεν παρατηρήθηκε στα ευρήματα των υπερήχων.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
H σπιρουλίνα σε υψηλή δοσολογία των 6g ημερησίως σε NAFLD ασθενής έχει μια ισχυρή πολλαπλή ευεργετική επίδραση στον μεταβολισμό, καθώς βελτιώνει την υγεία και την ποιότητα ζωής⁴⁹.

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την κλινική μελέτη εδώ.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Δρ Ηλίας Ε. Μαζοκοπάκης¹ & Δρ Μαρία Γ. Παπαδομανωλάκη²

1. Παθολογική Κλινική Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης & Ιδιωτικό Ιατρείο, Χανιά Κρήτης.
2. Σχολή Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Εργαστήριο Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Υπολογιστών, Πολυτεχνείο Κρήτης, Χανιά Κρήτης.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο ξενόγλωσσο περιοδικό European Journal of Medical and Health Sciences 2022; 4(3), 82-83, με τίτλο πρωτοτύπου: “The Contribution of Spirulina Platensis Supplementation on COVID-19 Prevention and Hospitalization”.

Συνοπτική παρουσίαση της μελέτης στα ελληνικά

Η «σπειρουλίνα» είναι ένα νηματώδες κυανοβακτήριο γνωστό για την υψηλή θρεπτική του αξία και τις πολλαπλές ευεργετικές (π.χ. αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, υπολιπιδαιμικές, αντιυπερτασικές, αντιδιαβητικές, αιμοποιητικές, αντικαρκινικές, αντιασθματικές, αντιμικροβιακές, αντιϊικές, κ.λπ.) ιδιότητές του, που αιτιολογούν τη χρήση του, μεταξύ άλλων, στην πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
H διερεύνηση του ρόλου της σπειρουλίνας τόσο στην πρόληψη εμφάνισης λοίμωξης από κορωνοϊό-2019 (COVID-19) όσο και στην αναγκαιότητα νοσηλείας νοσούντων από τη λοίμωξη αυτή σε νοσοκομείο.

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Μελετήθηκε η πορεία της υγείας 186 υγιών (με βάση συγκεκριμένα κριτήρια) ατόμων ελληνικής καταγωγής (87 άνδρες, 99 γυναίκες), ηλικίας 30-60 ετών, για 6 μήνες (Ιούνιος-Νοέμβριος 2021). Τα άτομα αυτά ήταν όλα ανεμβολίαστα έναντι της COVID-19 για διάφορους λόγους. Μεταξύ αυτών, 102 άτομα συγκατατέθηκαν να λάβουν από το στόμα 6 g υψηλής ποιότητας σπειρουλίνας (Arthrospira platensis, Δίκτυο Ελληνικής Σπιρουλίνας) καθημερινά για 6 μήνες. Σε όλους τους συμμετέχοντες λήφθηκε πλήρες ιατρικό ιστορικό, μετρήθηκαν τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά (ύψος, βάρος, δείκτης μάζας σώματος / ΔΜΣ) και η αρτηριακή πίεση, και διενεργήθηκαν αιματολογικές εξετάσεις.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Από τα 102 ανεμβολίαστα άτομα που έλαβαν σπειρουλίνα, μόνο 14 (13,7%) προσβλήθηκαν από κορωνοϊό-2019 (επιβεβαιωμένη παραλλαγή Delta) με ήπια συμπτώματα και 2 (1,9%) χρειάστηκαν νοσηλεία σε νοσοκομείο (λόγω οξείας γαστρεντερίτιδας). Αντίθετα, μεταξύ των 84 ανεμβολίαστων ατόμων που δεν έλαβαν σπειρουλίνα, 62 (73,8%) προσβλήθηκαν από κορωνοϊό-2019 (επιβεβαιωμένη παραλλαγή Delta) με ήπια συμπτώματα και 17 (20,2%) χρειάστηκαν νοσηλεία σε νοσοκομείο λόγω σοβαρών επιπλοκών (βλ. Πίνακα 1). Κανένας από τους νοσηλευόμενους δεν πέθανε.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ:
Το συμπλήρωμα σπιρουλίνας σε δόση 6 g ημερησίως μπορεί να συμβάλλει στον πόλεμο κατά του κορωνοϊού-2019, αποτρέποντας σημαντικά την εμφάνιση της νόσου (COVID-19) και μειώνοντας σημαντικά την ανάγκη νοσηλείας σε νοσοκομεία.

Πίνακας 1. Πορεία υγείας του πληθυσμού της μελέτης

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΛΟΙΜΩΞΗΣ (COVID-19)

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

*: Fisher’s exact test

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την κλινική μελέτη εδώ.

Βασική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου αποτελεί η ανίχνευση και εξουδετέρωση παθογόνων εισβολέων όπως ιών, βακτηρίων, μυκήτων, καθώς επίσης και η απέκκριση κατεστραμμένων και μεταλλαγμένων κυττάρων.

Έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι η σπιρουλίνα μπορεί να διεγείρει διάφορες λειτουργίες του ανοσοποιητικού τους συστήματος, συμπεριλαμβανομένων της φαγοκυττάρωσης των μακροφάγων^{1 32 33} , την παραγωγή κυτταροκινών²⁵, χυμοκινών⁹ και άλλων διαμεσολαβητών της φλεγμονής, τη δράση των ΝΚ κυττάρων³³ την παραγωγή αντισώμάτων από τα Β-λεμφοκύτταρα¹¹ και τον πολλαπλασιασμό των Τ-λεμφοκυττάρων. Από την άλλη μεριά, η σπιρουλίνα φαίνεται να αναστέλλει φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε μια σειρά περιπτώσεων όπως στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, την κολίτιδα και τις συστημικές αλλεργικές αντιδράσεις^{38 45}. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει το ρυθμιστικό ρόλο της σπιρουλίνας στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, ενισχύοντας την ανοσοαπόκριση από τη μία, αποτρέποντας, όμως, την υπερλειτουργία του. Όσον αφορά τις επιδράσεις της σπιρουλίνας στο ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, από τις λίγες έρευνες που έχουν διενεργηθεί φαίνεται ότι μπορεί να παίξει ρυθμιστικό ρόλο της ανοσοποιητικής λειτουργίας του οργανισμού¹⁴

Διάφορες in vitro έρευνες που έχουν διενεργηθεί χρησιμοποιώντας κυανοβακτήρια έχουν δείξει τη δυνητική ικανότητα αυτών των οργανισμών να δρουν ως αντι-ιικοί παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα, εργαστηριακές έρευνες έδειξαν την ανασταλτική δράση ζεστού υδατικού εκχυλίσματος της S.Platensis στον πολλαπλασιασμό του ιού του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1)¹⁰

Άλλες έρευνες έδειξαν επιπλέον ότι η σπιρουλίνα έχει ευεργετικές δράσεις έναντι του ανθρώπινου μεγαλοκυτταροϊού (HCMV) ^{4 12}, του ιού της ιλαράς ^{4 12}, του ιού της παρωτίτιδας ^{4 12}, του ιού της γρίπης Α ^{4 12} , του ιού HIV-1 ^{3 4 12 20}, ο οποίος προκαλεί την ανίατη λοιμώδη νόσο AIDS (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας) και του εντεροϊού⁴⁰.

Η αντι-ιική δράση της σπιρουλίνας πιθανότατα οφείλεται στην αποτροπή διείσδυσης του ιού στο κύτταρο του ξενιστή και αποδίδεται κυρίως στον πολυσακχαρίτη σπιρουλάνη, που περιέχεται στη σπιρουλίνα, σε συνδυασμό με άλλους, μη χαρακτηρισμένους, πολυσακχαρίτες και συστατικά πρωτεϊνών⁴ .

Η σιδηροπενική αναιμία είναι η πιο συχνή μορφή αναιμίας.
Πλήττει κυρίως νεογνά, παιδιά, εφήβους και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, κυοφορούσες ή μη.

Οι αιτίες που θεωρούνται υπεύθυνες για την εμφάνιση της σιδηροπενικής αναιμίας είναι η μειωμένη πρόσληψη ή η αυξημένη απώλεια σιδήρου. Καθοριστικός παράγοντας αυτών των αιτιών είναι η αυξημένη ανάγκη για σίδηρο. Η μειωμένη πρόσληψη σιδήρου μπορεί με τη σειρά της να οφείλεται σε πτωχή σε σίδηρο δίαιτα ή σε μειωμένη εντερική απορρόφηση σιδήρου.

Κλινική μελέτη έδειξε ότι η χορήγηση 5g σπιρουλίνας για ένα μήνα σε ενήλικα κορίτσια νεαρής ηλικίας που έπασχαν από αναιμία, είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των επιπέδων της αιμοσφαιρίνης στο αίμα τους, γεγονός που αποδίδεται στην περιεκτικότητα της σπιρουλίνας σε σίδηρο υψηλής βιοδιαθεσιμότητας. Επίσης, η χορήγηση 1g σπιρουλίνας για πενήντα ημέρες σε αναιμικά παιδιά προσχολικής ηλικίας είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της απορρόφησης κάποιων θρεπτικών συστατικών όπως πρωτεΐνης και σιδήρου, καθώς και την αύξηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης²². Η οφειλόμενη στη σπιρουλίνα αύξηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης στο αίμα ανθρώπων που πάσχουν από αναιμία επιβεβαιώνεται και από προγενέστερες κλινικές έρευνες²⁴

Τα αντιοξειδωτικά στοιχεία των τροφών έχουν ως κύρια δράση την εξουδετέρωση των βλαβερών ελεύθερων ριζών που παράγονται στο σώμα υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων, όπως μεταξύ άλλων το stress, η περιβαλλοντική μόλυνση και η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Σύμφωνα με έρευνες, η συνεργιστική δράση ενός ευρέως φάσματος αντιοξειδωτικών είναι καλύτερη από τη δράση ενός μεμονωμένου αντιοξειδωτικού παράγοντα, ενώ τα αντιοξειδωτικά που προέρχονται από φυσικές πηγές εμφανίζουν μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα και κατ΄ επέκταση καλύτερη προστατευτική δράση απ’ ότι τα συνθετικά αντιοξειδωτικά.

Η σπιρουλίνα ως 100% φυσικό προϊόν και με την πλούσια περιεκτικότητά της σε θρεπτικά συστατικά με αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως β-καροτένιο, βιταμίνη Ε, σελήνιο κ.α, αποτέλεσε το κέντρο πολλών επιστημονικών ερευνών όσον αφορά την πιθανή αντιοξειδωτική της δράσης. Έτσι, εργαστηριακές μελέτες έδειξαν ότι το αλκοολικό εκχύλισμα της σπιρουλίνας αναστέλλει την υπεροξείδωση των λιπιδίων ισχυρότερα από χημικά αντιοξειδωτικά όπως η α-τοκοφερόλη, η BHA (βουτυλική υδροξυανισόλη) και το β-καροτένιο, ενώ το υδατικό της εκχύλισμα εμφανίζει καλύτερη αντιοξειδωτική δράση από αυτή του γαλλικού και του χλωρογενικού οξέος⁸. Επίσης, εκχυλίσματα σπιρουλίνας με ζεστό νερό παρουσίασαν ισχυρή δεσμευτική ικανότητα ελευθέρων ριζών υδροξυλίου και λιπιδίων.

Η αντιοξειδωτική δράση της σπιρουλίνας αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην παρουσία της πρωτεΐνης φυκοκυανίνη.

Φυκοκυανίνη: ένας μείζονος σημασίας αντιοξειδωτικός παράγοντας

Η φυκοκυανίνη είναι μια χρωστική πρωτεΐνη που βρίσκεται στη σπιρουλίνα σε μεγάλες ποσότητες. Είναι υπεύθυνη για το κυανό χρώμα του μικροφύκους και εμφανίζει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Έτσι, η φυκοκυανίνη αναστέλλει τη δημιουργία των δραστικών μορφών οξυγόνου (Reactive Oxygen Species, ROS), ενώ εμφανίζει και ισχυρή ικανότητα εξουδετέρωσής τους. Πιο συγκεκριμένα, εμφανίζει ισχυρή δράση έναντι των ελευθέρων ριζών υδροξυλίου, αλκοξυλίου και υπεροξυλίου ³⁶ , του υπεροξυνιτρωδους ⁵ και του υποχλωριώδους ⁸ ανιόντος, ενώ αναστέλλει την υπεροξείδωση των λιπιδίων. Επίσης, έχει αναφερθεί η προστατευτική δράση της φυκοκυανίνης έναντι της λύσης των ερυθρών αιμοσφαιρίων που επάγεται από ρίζες υπεροξυλίου ³⁵ .

Στην συνέχεια παρουσιάζονται διάφορες ευεργετικές για την υγεία δράσεις της σπιρουλίνας και της φυκοκυανίνης που οφείλονται στην ισχυρή αντιοξειδωτική τους δράση.

Αναστολή υπεροξείδωσης λιπιδίων
Η υπεροξείδωση των λιπιδίων αποτελεί σημαντικό παράγοντα βλάβης ή καταστροφής των κυτταρικών μεμβρανών. Έρευνες έδειξαν ότι η φυκοκυανίνη αναστέλλει σε σημαντικό βαθμό την υπεροξείδωση των λιπιδίων που προσκαλείται από ιόντα δισθενούς σιδήρου (Fe2+) και ασκορβικό οξύ³⁷ ή από τετραχλωράνθρακα (CCl4)⁶.

Σπιρουλίνα και τοξικότητα φαρμάκων
Πολλά φάρμακα προκαλούν νεφροτοξικότητα και καρδιοτοξικότητα μέσω μηχανισμών δημιουργίας ελευθέρων ριζών. Έρευνες έδειξαν ότι προηγούμενη χορήγηση σπιρουλίνας ή φυκοκυανίνης σε πειραματόζωα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή της τοξικής δράσης διαφόρων φαρμάκων ^{17 18}

Σπιρουλίνα και τοξικότητα βαρέων μετάλλων
Η σπιρουλίνα παρουσιάζει προστατευτική δράση έναντι της τοξικότητας που προκαλείται από βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο και ο υδράργυρος. Πιο συγκεκριμένα, η χορήγηση σπιρουλίνας σε δηλητηριασμένα με τοξικά μέταλλα πειραματόζωα συνέβαλε στη διατήρηση των επιπέδων σημαντικών ουσιών όπως, του χαλκού, του ψευδαργύρου, του σιδήρου, του σεληνίου, της γλουταθειόνης, της δισμουτάσης του υπεροξειδίου (SOD), της καταλάσης και της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης, τα οποία μειώνονται υπό την τοξική επίδραση βαρέων μετάλλων ^{16 41}

Σπιρουλίνα και άσκηση
Έρευνες έδειξαν ότι η συμπλήρωση της διατροφής με σπιρουλίνα αποτρέπει οξειδωτικές βλάβες του μυϊκού ιστού που οφείλονται στη δημιουργία ελευθέρων ριζών κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης. Κλινικές μελέτες σε δείγμα 16 μαθητών έδειξαν ότι η συγκέντρωση μαλονδιαλδεΰδης (προϊόν υπεροξείδωσης των λιπιδίων) στο πλάσμα του αίματός τους, μετά από άσκηση, μειώθηκε σημαντικά όταν τους χορηγήθηκε σπιρουλίνα, ενώ η δράση της δισμουτάσης του υπεροξειδίου (SOD) του αίματος αυξήθηκε²¹. Επίσης, η σπιρουλίνα καθυστερεί την εκδήλωση της κόπωσης κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης.

Σπιρουλίνα και ηπατοτοξικότητα
Υπάρχουν συγκεκριμένα χημικά που θεωρούνται ηπατοτοξικά, γεγονός που οφείλεται στη δημιουργία ελευθέρων ριζών. Παράδειγμα αποτελεί η ηπατοτοξικότητα που προκαλείται στα ποντίκια από τετραχλωράνθρακα (Ccl4). Έρευνα έδειξε την ηπατοπροστατευτική δράση της φυκοκυανίνης έναντι της ηπατοτοξικότητας οφειλομένης σε CCl4⁴².

Σπιρουλίνα και stress αζώτου
Οι βλαβερές δράσεις των δραστικών ριζών του αζώτου είναι γνωστές ως stress αζώτου. Το υπεροξυνιτρώδες ανιόν (ΟΝΟΟ) προκαλεί την αδρανοποίηση σημαντικών κυτταρικών λειτουργιών, ενώ επάγει την οξειδωτική βλάβη του DNA. Έρευνες έδειξαν ότι η φυκοκυανίνη έχει τη δυνατότητα να εξουδετερώνει αποτελεσματικά τα ανιόντα αυτά ⁵.

Σπιρουλίνα και νευροπροστατευτική δράση
Πρόσφατη έρευνα σε πειραματόζωα έδειξε τη νευροπροστατευτική δράση της σπιρουλίνας, η οποία αποδίδεται στην ικανότητά της να εξουδετερώνει ελεύθερες ρίζες και στις γενικότερες αντιοξειδωτικές της ιδιότητες. Σύμφωνα με την έρευνα η φυκοκυανίνη θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση νευροεκφυλιστικών νόσων όπως η νόσος του Parkinson, η νόσος Alzheimer και η νόσος του Huntington ^{8 34}.

Το άσθμα είναι χρόνια πάθηση του αναπνευστικού συστήματος η οποία προκαλεί παροδική στένωση των βρόγχων με αποτέλεσμα να εμφανίζεται δύσπνοια.
Εκδηλώνεται με χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών και οξύ βρογχόσπασμο.
Tα συμπτώματα είναι:

• η δύσπνοια,
• ο βήχας και
• ο συριγμός

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από:

• αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και
• διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη

Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει χρόνια πορεία και μπορεί να προκαλέσει μια σειρά σοβαρών επιπλοκών όπως;

• καρδιαγγειακή νόσο,
• χρόνια νεφρική ανεπάρκεια,
• βλάβες του αμφιβληστροειδούς,
• βλάβες των νεύρων κ.ά.

Κλινικές έρευνες έδειξαν ότι η λήψη 2g σπιρουλίνας ημερησίως για διάστημα τεσσάρων μηνών από άτομα που έπασχαν από διαβήτη τύπου 2 (T2DM), είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, γεγονός που διαπιστώθηκε τόσο με τη μέτρηση του σακχάρου νηστείας (8 ώρες αποχής από λήψη τροφής), όσο και με μέτρηση της γλυκόζης 2 ώρες μετά τη χορήγηση στους ασθενείς 75g γλυκόζης. Συνακολούθως με τη μείωση των προαναφερθέντων δεικτών, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης HbA1c, η οποία αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου του αίματος τους τελευταίους τρεις μήνες πριν την εξέταση²² . Η παραπάνω έρευνα ήρθε να επιβεβαιώσει παρόμοια ευρήματα προγενέστερων επιστημονικών μελετών ^{23 31}.

Το νεφρωσικό σύνδρομο είναι μία σπάνια διαταραχή κατά την οποία μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών περνούν διαμέσου των νεφρών από την κυκλοφορία του αίματος στα ούρα, με αποτέλεσμα τα μειωμένα επίπεδα πρωτεϊνών στο αίμα να προκαλούν συγκέντρωση υπερβολικών ποσοτήτων υγρών στους ιστούς του σώματος (οίδημα).

Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι η χορήγηση 1g σπιρουλίνας ημερησίως για τέσσερις μήνες σε ασθενείς που έπασχαν από νεφρωσικό σύνδρομο είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων ολικής πρωτεΐνης στο αίμα, γεγονός που αποτελεί άλλη μία απόδειξη της υψηλής βιολογικής αξίας των πρωτεϊνών που περιέχονται στη σπιρουλίνα ²². Τα αποτελέσματα της έρευνας βρίσκονται σε αντιστοιχία με προγενέστερες μελέτες που έδειξαν παρόμοια αύξηση των επιπέδων πρωτεΐνης κατά τη χορήγηση σπιρουλίνας σε ασθενείς που έπασχαν από άσθμα. ¹⁹

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη προσπάθεια για την εύρεση νέων φυσικών αντιβακτηριακών παραγόντων προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ολοένα ανθεκτικότερων στα αντιβιοτικά βακτηρίων. Διάφορες επιστημονικές έρευνες έχουν καταδείξει την αντιμικροβιακή δράση της σπιρουλίνας και εκχυλισμάτων της. Πιο συγκεκριμένα, η δράση της σπιρουλίνας έχει αποδοθεί στα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχει²⁸.

Η σπιρουλίνα είναι πλούσια σε γ-λινολενικό οξύ, ενώ ακόμα περιέχει α-λινολενικό και λινελαϊκό οξύ. Έρευνες έχουν αποδείξει την αντιβακτηριακή δράση του α-λινολενικού οξέος²⁶, ενώ όσον αφορά τη δράση του γ-λινολενικού οξέος, διάφορες έρευνες έχουν αναδείξει την αντιμικροβιακή του δράση έναντι των στελεχών Staphylococcus aureus, E. coli, Salmonella typhi, Pseudomonas aeruginosa και Enterobacter aerogenes².

Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι όταν καταναλώνονται τακτικά και σε επαρκείς ποσότητες, τροποποιούν τη βακτηριακή ισορροπία στο ανθρώπινο έντερο και έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία. Τα προβιοτικά μπορούν να προστεθούν σε τρόφιμα όπως το γιαούρτι και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα ζύμωσης, ή να ληφθούν ως συμπληρώματα. Έρευνες έδειξαν ότι η κατανάλωσης σπιρουλίνας είχε ως συνέπεια την αύξηση του αριθμού των Λακτοβακίλλων στον γαστρεντερικό σωλήνα του ανθρώπου ²⁷

Επίσης, η χρησιμοποίηση σπιρουλίνας σε προβιοτικά γαλακτοκομικά προϊόντα σε συνδυασμό με τους χρήσιμους μικροοργανισμούς, όπως δισχιδή βακτήρια και στελέχη των γενών Lactobacillus και Streptococcus, είχε ως αποτέλεσμα τόσο τη διέγερση της ανάπτυξης των μικροοργανισμών, όσο και τη διατήρηση του αριθμού τους κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης των προϊόντων ^{27 29 43 47}

Είναι γνωστό ότι το οξειδωτικό stress συμμετέχει στην έναρξη του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων. Επομένως, οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της σπιρουλίνας την καθιστούν έναν εν δυνάμει αντικαρκινικό παράγοντα.

Μελέτες έδειξαν ότι η χορήγηση φυκοκυανίνης σε ποντίκια με καρκίνο του ήπατος αύξησε σημαντικά τον χρόνο ζωής των πειραματόζωων, πιθανότατα εξαιτίας της αντιοξειδωτικής δράσης της φυκοκυανίνης που ανέστειλε την οφειλόμενη στην ύπαρξη ελευθέρων ριζών καρκινογένεση ⁴⁴.

Άλλη έρευνα συνέτεινε στο συμπέρασμα ότι η φυκοκυανίνη μπορεί να αποτελέσει χημειοθεραπευτικό παράγοντα εξαιτίας της αποπτωτικής της δράσης έναντι των καρκινικών κυττάρων ³⁰, ενώ σημαντικό ρόλο στην αντικαρκινική δράση της σπιρουλίνας παίζει και η αιματοποιητική της λειτουργία, μέσω της αύξησης του πληθυσμού των ανοσοκυττάρων και κατ’ επέκταση της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος ⁴⁶.

Επίσης, έρευνα σε πειραματόζωα έδειξε ότι εκχυλίσματα σπιρουλίνας που εισήχθησαν απ΄ ευθείας σε καρκινικούς όγκους είχαν ως αποτέλεσμα την αναστολή της ανάπτυξής τους ³⁹ .

Τέλος, κλινική έρευνα που διεξήχθη σε ασθενείς που έπασχαν από στοματική λευκοπλακία, η οποία συνιστά την πιο κοινή προκαρκινική βλάβη του στοματικού βλεννογόνου, έδειξε ότι η χορήγηση σπιρουλίνας στους ασθενείς για ένα χρόνο είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή της εξέλιξης του καρκίνου στο 45% των συμμετεχόντων ⁴⁴.

Πρέπει να τονιστεί ότι προκειμένου να εξακριβωθεί η αντικαρκινική δράση της σπιρουλίνας απαιτείται η διεξαγωγή πρόσθετων επιστημονικών ερευνών.